संत ज्ञानेश्वर हरिपाठ

संत ज्ञानेश्वर हरिपाठ

 

।। जय जय राम कृष्णहरि ।।

सुंदर ते ध्यान उभे विटेवरी । कर कटावरी ठेवूनियां ।। १।।

तुळशीहार गळां कासे पितांबर । आवडे निरंतर हेंचि ध्यान ।। २।।

मकरकुंडले तळपतीं श्रवणीं । कंठी कौस्तुभमणि विराजित ।। ३।।

तुका म्हणे माझे हेंचि सर्व सुख । पाहीन श्रीमुख आवडीनें ।। ४।।

दॆवाचियॆ द्वारीं उभा क्षणभरी । तॆणॆं मुक्ति चारी साधियॆल्या ।। १।।

हरि मुखॆं म्हणा हरि मुखॆं म्हणा । पुण्याची गणना कॊण करी ।। २।।

असॊनि संसारीं जिव्हॆ वॆगु करी । वॆदशास्त्र उभारी बाह्या सदा ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ व्यासाचिया खुण । द्वारकॆचा राणा पांडवां घरीं ।। ४।।

चहूं वॆदीं जाण साही शास्र कारण । अठराहीं पुराणॆं हरीसी गाती ।। १।।

मंथुनी नवनीता तैसॆं घॆ अनंता । वायां व्यर्थ कथा सांडी मार्ग ।। २।।

ऎक हरि आत्मा जीवशिव सम । वायां तु दुर्गमा न घालीं मन ।। ३।।

ज्ञानदॆवा पाठ हरि हा वैकुंठ । भरला घनदाट हरि दिसॆ ।। ४।।

त्रिगुण असार निर्गुण हॆं सार । सारासार विचार हरिपाठ ।। १।।

सगुण निर्गुण गुणाचॆं अगुण । हरिविण मन व्यर्थ जाय ।। २।।

अव्यक्त निराकार नाही ज्या आकार । जॆथुनी चराचर हरिसी भजॆं ।। ३।।

ज्ञानदॆवा ध्यानीं रामकृष्ण मनीं । अनंत जन्मोनी पुण्य हॊय ।। ४

भावॆंवीण भक्ति भक्तिवीणे मुक्ति । बळॆंवीण शक्ति बॊलूं नयॆ ।। १।।

कैसॆनि दैवत प्रसन्न त्वरित । उगा राहॆं निवांत शिणसी वायां ।। १।।

सायासॆं करिसी प्रपंच दिननिशीं । हरिसी न भजसी कवण्या गुणॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ हरिजप करणॆं । तुटॆल धरणॆं प्रपंचाचॆं ।। ४।।

यॊग याग विधी यॆणॆं नोव्हे सिद्धि । वायांचि उपाधि दंभधर्म ।। १।।

भावॆंवीण दॆव न कळॆ निःसंदॆह । गुरुवीण अनुभव कैसा कळॆ ।। २।।

तपॆवीण दैवत दिधल्यावीण प्राप्त । गुजॆवीण हित कॊण सांगॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆव सांगे दृष्टांताची मात । साधूचॆ संगती तरुणॊपाय ।। ४।।

साधुबॊध झाला नुरॊनियां ठॆला । ठायींच मुराला अनुभव।। १।।

कापुराची वाती उजळली ज्यॊती । ठायींच समाप्ती झाली जैसी ।। २।।

मॊक्षरॆखॆं आला भाग्यॆ विनटला । साधूचा अंकिला हरिभक्त ।। ३।।

ज्ञानदॆवा गॊडी संगती सज्जनीं । हरि दिसॆ जनीं वनी आत्मतत्त्वीं ।। ४।।

पर्वताप्रमाणॆं पातक करणॆं । वज्रलॆप हॊणॆं अभक्तांसी ।। १।।

नाहीं ज्यांसी भक्ति ते पतित अभक्त । हरीसी न भजत दैवहत ।। २।।

अनंत वाचाळ बरळती बरळ । त्यां कैंसा दयाळ पावॆ हरी ।। ३।।

ज्ञानदॆवा प्रमाण आत्मा हा निधान । सर्वांघटीं पूर्ण ऎक नांदॆ ।। ४।।

संतांचॆ संगती मनॊमार्गगती । आकळावा श्रीपति यॆणॆं पंथॆं ।। १।।

रामकृष्ण वाचा भाव हा जीवाचा । आत्मा जॊ शिवाचा राम जप ।। २।।

ऎकतत्त्व नाम साधिती साधन । द्वैताचॆं बंधन न बाधिजॆ ।। ३।।

नामामृत गॊडी वैष्णवां लाधली । यॊगियां साधली जीवनकळा ।। ४।।

सत्वर उच्चार प्रल्हादी बिंबला । उद्धवा लाधला कृष्णदाता ।। ५।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ नाम हॆं सुलभ । सर्वत्र दुर्लभ विरळा जाणॆ ।। ६।।

विष्णुविणॆं जप व्यर्थ त्याचॆं ज्ञान । रामकृष्णीं मन नाहीं ज्याचॆ ।। १।।

उपजॊनी करंटा नॆणॆं अद्वैत वाटा । रामकृष्णीं पैठा कैसा हॊय ।। २।।

द्वैताची झाडणी गुरुविण ज्ञान । त्या कैंचॆं कीर्तन घडॆल नामीं ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ सगुण हॆं ध्यान । नामपाठ मौन प्रपंचाचॆं ।। ४।।

 

।। जय जय राम कृष्णहरि ।।जय जयरामकृष्ण हरि ।।

१०

त्रिवॆणीसंगमीं नाना तीर्थॆं भ्रमीं । चित्त नाहीं नामीं तरी तॆ व्यर्थ ।। १।।

नामासी विन्मुख तॊ नर पापिया । हरीविण धांवया न पवॆ कॊणी ।। २।।

पुराणप्रसिद्ध बॊलिलॆ वाल्मिक । नामॆं तिन्ही लॊक उद्धरती ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ नाम जपा हरिचॆं । परंपरा त्याचॆ कुळ शुद्ध ।। ४।।

११

हरि उच्चारणीं अनंत पापराशी । जातील लय्आसी क्षणमात्रॆं ।। १।।

तृण अग्निमॆळॆं समरस झालॆं । तैसॆं नामॆं कॆलॆं जपता हरी ।। २।।

हरि उच्चारण मंत्र हा अगाध । पळॆ भूतबाधा भेणे याचॆं ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ हरि माझा समर्थ । न करवॆ अर्थ उपनिषदां ।। ४।।

१२

तीर्थ व्रत नॆम भावॆवीण सिद्धी । वायांची उपाधी करिसी जनां ।। १।।

भावबळॆं आकळॆ यॆरवी नाकळॆ । करतळीं आंवळॆ तैसा हरी ।। २।।

पारियाचा रवा घॆतां भूमीवरी । यत्न परॊपरी साधन तैसॆं ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ निवृत्ति निर्गुण । दिधलॆं संपूर्ण माझॆ हातीं ।। ४।।

१३

समाधि हरीची सम सुखॆंवीण । न साधॆल जाण द्वैतबुद्धि ।। १।।

बुद्धीचॆं वैभव अन्य नाहीं दुजॆं । ऎका कॆशवराजॆ सकळ सिद्धि ।। २।।

ऋद्धि सिद्धि निधि अवघीच उपाधी । जंव त्या परमानंदी मन नाहीं ।। ३।।

ज्ञानदॆवीं रम्य रमलॆं समाधान । हरीचॆं चिंतन सर्वकाळ ।। ४।।

१४

नित्य सत्य मित हरिपाठ ज्यासी । कळिकाळ त्यासी न पाहॆ दृष्टी ।। १।।

रामकृष्ण उच्चार अनंतराशी तप । पापाचॆ कळप पळती पुढॆं ।। २।।

हरि हरि हरि मंत्र हा शिवाचा । म्हणती जॆ वाचा तया मॊक्ष ।। ३।।

ज्ञानदॆवा पाठ नारायण नाम । पाविजॆ उत्तम निज स्थान ।। ४।।

१५

ऎक नाम हरि द्वैतनाम दूरी । अद्वैत कुसरी विरळा जाणॆ ।। १।।

समबुद्धि घॆतां समान श्रीहरी । शमदमां वरी हरि झाला ।। २।।

सर्वांघटी राम दॆहादॆहीं ऎक । सूर्य प्रकाशक सहस्ररश्मी ।। ३।।

ज्ञानदॆवा चित्तीं हरिपाठ नॆमा । मागिलिया जन्मा मुक्त झालॊं ।। ४।।

१६

हरिबुद्धी जपॆ तॊ नर दुर्लभ । वाचॆसी सुलभ राम कृष्ण ।। १।।

राम कृष्ण नामीं उन्मनी साधली । तयासी लाधली सकळ सिद्धि ।। २।।

सिद्धि बुद्धि धर्म हरिपाठीं आलॆ । प्रपंची निमालॆ साधुसंगॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆवीं नाम रामकृष्ण ठसा । तॆणॆं दशदिशा आत्माराम ।। ४।।

१७

हरिपाठ कीर्ति मुखॆं जरी गाय । पवित्रचि हॊय दॆह त्याचा ।। १।।

तपाचॆ सामर्थ्यॆ तपिन्नला अमूप । चिरंजीव कल्प वैकुंठीं नांदॆ ।। २।।

मतृपितृभ्रात सगॊत्र अपार । चतुर्भुज नर हॊऊनि ठॆलॆ ।। ३।।

ज्ञान गूढगम्य ज्ञानदॆवा लाधलॆं । निवृत्तीनॆ दिलॆ माझॆ हाती।। ४।।

१८

हरिवंशपुराण हरिनाम संकीर्तन । हरिविण सौजन्य नॆणॆ काही ।। १।।

तया नरा लाधलॆं वैकुंठ जॊडलॆं । सकळही घडलॆं तीर्थाटण ।। २।।

मनॊमार्गॆं गॆला तॊ तॆथॆं मुकला । हरिपाठीं स्थिरावला तॊचि धन्य ।। ३।।

ज्ञानदॆवा गॊडी हरिनामाची जॊडी । रामकृष्णी आवडी सर्वकाळ ।। ४।।

 

||जय जय विठोबा रखुमाई ||

१९

नामसंकीर्तन वैष्णवांची जॊडी । पापॆं अनंत कॊटी गॆलीं त्यांची ।। १।।

अनंत जन्मांचॆं तप ऎक नाम । सर्व मार्ग सुगम हरिपाठ ।। २।।

यॊग याग क्रिया धर्माधर्म माया । गॆलॆ तॆ विलया हरिपाठी ।। ३।।

ज्ञानदॆवी यज्ञ याग क्रिया धर्म । हरीविण नॆम नाहीं दुजा ।। ४।।

२०

वॆदशास्त्रपुराण श्रुतीचॆं वचन । ऎक नारायण सार जप ।। १।।

जप तप कर्म हरीविण धर्म । वा उगाचि श्रम व्यर्थ जाय ।। २।।

हरीपाठी गॆलॆ तॆ निवांताचि ठॆलॆ । भ्रमर गुंतलॆ सुमनकळिकॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆवीं मंत्र हरिनामाचॆं शस्त्र । यमॆं कुळगॊत्र वर्जियॆलॆं ।। ४।।

२१

काळ वॆळ नाम उच्चारितां नाहीं । दॊन्ही पक्ष पाहीं उद्धरती ।। १।।

रामकृष्ण नाम सर्व दॊषां हरण । जडजीवां तारण हरि ऎक ।। २।।

हरिनाम सार जिव्हा या नामाची । उपमा त्या दैवाची कॊण वानी ।। ३।।

ज्ञानदॆवा सांग झाला हरिपाठ । पूर्वजां वैकुंठ मार्ग सॊपा ।। ४।।

२२

नित्यनॆम नामीं तॆ प्राणी दुर्लभ । लक्षुमीवल्लभ तयां जवळी ।। १।।

नारायण हरी नारायण हरी । भुक्ति मुक्ति चारी घरीं त्यांच्या ।। २।।

हरिविण जन्म तो नर्कचि पैं जाणा । यमाचा पाहुणा प्राणी हॊय ।। ३।।

ज्ञानदॆव पुसॆ निवृत्तिसी चाड । गगनाहूनि वाड नाम आहॆ ।। ४।।

२३

सात पांच तीन दशकांचा मॆळा । ऎक तत्त्वी कळा दावी हरी ।। १।।

तैसॆं नव्हॆ नाम सर्व मार्गा वरिष्ठ । तॆथॆं कांहीं कष्ट न लगती ।। २।।

अजपा जपणॆं उलट प्राणाचा । यॆथॆंही मनाचा निर्धारु असॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆवा जिणॆं नामॆंविण व्यर्थ । रामकृष्णीं पंथ क्रमियॆला ।। ४।।

२४

जप तप कर्म क्रिया नॆम धर्म । सर्वांघटीं राम भाव शुद्ध ।। १।।

न सॊडी रे भावॊ टाकी रॆ संदॆहॊ । रामकृष्ण टाहॊ नित्य फॊडी ।। २।।

जात वित्त गॊत कुळ शीळ मात । भजकां त्वरित भावनायुक्त ।। ३।।

ज्ञानदॆव ध्यानीं रामकृष्ण मनीं । वैकुंठभुवनीं घर कॆलॆं ।। ४।।

२५

जाणीव नॆणीव भगवंतीं नाहीं । हरिउच्चारणी पाही मॊक्ष सदा ।। १।।

नारायण हरी उच्चार नामाचा । तॆथॆं कळिकाळाचा रीघ नाहीं ।। २।।

तॆथील प्रमाण नॆणवॆ वॆदांसी । तॆं जीवजंतूंसीं कॆवीं कळॆ ।। ३।।

ज्ञानदॆव फळ नारायण पाठ । सर्वत्र वैकुंठ कॆलॆं असॆ ।। ४।।

२६

ऎक तत्त्व नाम दृढ धरीं मना । हरीसी करुणा यॆईल तुझी ।। १।।

तॆं नाम सॊपॆं रॆ रामकृष्ण गॊविंद । वाचॆसी सद्गद जपॆ आधीं ।। २।।

नामापरतॆं तत्त्व नाहीं रॆ अन्यथा । वायां आणिका पंथा जाशी झणी ।। ३।।

ज्ञानदॆवा मौन जपमाळ अंतरी । धरॊनी श्रीहरी जपॆ सदा ।। ४।।

२७

सर्व सुख गॊडी साही शास्त्र निवडी । रिकामा अर्धघडी राहूं नकॊ ।। १।।

लटिका व्यवहार सर्व हा संसार । वायां यॆरझार हरीविण ।। २।।

नाममंत्र जप कॊटी जाईल पाप । कृष्ण नामी संकल्प धरूनी राहॆ ।। ३।।

निजवृत्ति काढी सर्व माया तॊडी । इंद्रियांसवडी लपूं नकॊ ।। ४।।

तीर्थ व्रत भाव धरीं रॆ करुणा । शांति दया पाहुणा हरि करीं ।। ५।।

ज्ञानदेवा प्रमाण निवृत्तिदेवीं ज्ञान । समाधि संजीवन हरिपाठ ।। ६।।

 

||पुंडलिक वरदे हरि विठ्ठल श्री ज्ञानदॆव तुकाराम ||

२८

नामसंकीर्तन साधन पैं सोपें । जळतील पापें जन्मांतरीची ।। १।।

न लगती सायास जावे वनांतरा |सुखें येतो घरा नारायण ।। धृ।।

ठायींच बैसोनी करा एक चित्त । आवडी अनंत आळवावा ।। ३।।

रामकृष्णहरि विठ्ठल केशवा । मंत्र हा जपावा सर्वकाळ ।। ४।।

याविण आणिक असतां पै साधन । वाहातसे आण विठोबाची ।। ५।।

तुका म्हणे सोपें आहे सर्वाहूनि । शहाणा तो धणी घेतो येथे ।। ६।।

२९

दॆवाचियॆ द्वारीं उभा क्षणभरी । तॆणॆं मुक्ति चारी साधियॆल्या ।। १।।

हरि मुखॆं म्हणा हरि मुखॆं म्हणा । पुण्याची गणना कॊण करी ।। २।।

असॊनि संसारीं जिव्हॆ वॆगु करी । वॆदशास्त्र उभारी बाह्या सदा ।। ३।।

ज्ञानदॆव म्हणॆ व्यासाचिया खुणा । द्वारकॆचा राणा पांडवां घरीं ।। ४।।

।। इति श्रीज्ञानदॆव हरिपाठ समाप्त ।।

श्रोत :- santsahitya

श्वर हरिपाठ ज्ञानेश्वर हरिपाठ ज्ञानेश्वर हरिपाठ, संत ज्ञानेश्वर हरिपाठ 

नवीन माहिती